Wanneer je belegt, bijvoorbeeld in aandelen of crypto, zijn er talloze apps om de koers in real-time te volgen. Het is heel eenvoudig om de actuele prijs van je beleggingen te volgen.
Veel moeilijker is het, wanneer je de waarde van je belegging in de gaten wilt houden. Prijs en waarde zijn namelijk niet hetzelfde. Ze worden wel vaak verward.
In dit artikel bespreek ik de factoren die de prijsontwikkeling van beleggingen bepalen. En hoe je ratio’s tussen verschillende beleggingen kunt gebruiken om een helder zicht te krijgen op de waarde.
Wat bepaalt de prijsontwikkeling van een belegging?
De prijs van een belegging kan stijgen of dalen door verschillende factoren.
De belangrijkste zijn: de dynamiek van vraag & aanbod, de psychologie van beleggers en de ontwaarding van de valuta waarin de prijs wordt uitgedrukt.
Dynamiek van vraag & aanbod
De financiële markten werken hetzelfde als iedere andere soort markt met kopers en verkopers.
Wanneer de vraag van de kopers groter is dan het aanbod van verkopers, zullen prijzen stijgen. Omgekeerd zullen prijzen dalen wanneer de vraag vanuit kopers kleiner is dan het aanwezige aanbod.
Vraag en aanbod kunnen zich structureel ontwikkelen in een bepaalde richting, maar ook tijdelijk veranderen door onverwachte gebeurtenissen.
Een voorbeeld van een structurele ontwikkeling is de toenemende vraag naar zonnepanelen als gevolg van duurzaamheidsdoelstellingen. Een voorbeeld van een vermoedelijk tijdelijke schaarste is die van zeecontainers vanuit China. Deze schaarste ontstond door de beperkingen en sluitingen in reactie op de corona pandemie.
Schaarste van aanbod leidt in een vrije markt tot prijsstijgingen, overvloed voor prijsdalingen.
Psychologie van beleggers
Naast structurele ontwikkelingen van vraag en aanbod, speelt ook de psychologie van beleggers een belangrijke rol bij het bepalen van de prijs van beleggingen. Primaire menselijke gevoelens zoals angst en hebzucht beïnvloeden de keuzes die beleggers maken en dát beïnvloedt dan weer de prijs.
Wanneer de prijs van een belegging in korte tijd hard stijgt, wekt dit interesse. Beleggers voelen de angst dat ze de boot missen. Het tegenovergestelde is de paniek die ontstaat wanneer de prijs van een belegging in korte tijd hard daalt. Uit angst voor verdere daling zullen veel beleggers verkopen.
Hypes op financiële markten, zoals bijvoorbeeld cryptocurrencies, zorgen dat de prijs sneller en verder stijgt dan verklaard kan worden door de dynamiek van vraag & aanbod. Een deel van de verklaring daarvoor is te vinden in de psychologie van beleggers. Beleggers zijn nét mensen.
Ontwaarding van valuta
Waar de dynamiek van vraag en aanbod én de psychologie van beleggers voor veel mensen zichtbaar zijn, is de derde factor die ik wil bespreken dat niet. Die onzichtbaarheid is de aanleiding om dit artikel te publiceren en middels een voorbeeld te illustreren hoe geldontwaarding het zicht vertroebelt.
We drukken de prijs van alles uit in valuta, in ons geval de Euro die in 2002 in gebruik werd genomen. Alle prijzen van alle goederen, diensten en beleggingen drukken we in Euro’s uit.
Maar het aantal Euro’s is niet gelimiteerd, het is een aantal dat doorlopend groeit. In ons artikel over de geldhoeveelheid lichten we deze geldgroei toe. In ’t kort: er komen doorlopend meer Euro’s bij en als gevolgd daarvan daalt de koopkracht van iedere individuele Euro.
Daar onstaat het probleem:
We drukken de prijs van alles uit in Euro’s terwijl de relatieve waarde van de Euro daalt over tijd.
Dat vertroebelt het zicht op de waarde van beleggingen, omdat beleggers de prijs zien maar niet de ontwaarding van de valuta waarin de prijs wordt uitgedrukt.
In de volgende sectie zal ik het effect van deze vertroebeling illustreren en laten zien hoe je ratio’s tussen verschillende beleggingen kunt gebruiken om een helder zicht te krijgen op de waarde.
Prijs vs. waarde uitgedrukt in andere beleggingen
Om het verschil tussen prijs (uitgedrukt in Euro’s) en waarde (uitgedrukte in andere beleggingen) toe te lichten, wil ik het verschil met onderstaand “stenen en goud”- voorbeeld illustreren.
In onderstaande grafiek zie je de ontwikkeling van de gemiddelde verkoopprijs van een bestaande koopwoning, vanaf 2002 (het jaar dat de Euro ingevoerd werd) tot 2020. Waar in 2002 de gemiddelde koopwoning nog verkocht werd voor €199.752, was dat in 2020 gestegen naar €334.488.
Gevoelsmatig klopt dit met het beeld dat we allemaal hebben; huizen worden steeds duurder!
In de volgende grafiek zie je voor dezelfde periode (2002 tot 2020) de prijsontwikkeling van goud. De goudprijs wordt internationaal uitgedrukt in de prijs per “troy ounce” (31.1 gram). Hieronder zie je een afbeelding van een 99.9% puur goudbaartje van 1 troy ounce. Afmeting: 23.5 mm x 42.2 mm x 8 mm.
In onderstaande grafiek is duidelijk zichtbaar dat de goudprijs uitgedrukt in Euro’s ook flink gestegen is. Van €392 in 2002 naar €1692 aan het eind van 2020.
De prijs van huizen of goud wordt bepaald door vele factoren. Onder andere de factoren die ik eerder beschreef: vraag & aanbod in de markt, psychologie én de ontwaarding van de valuta waarin de prijs wordt uitgedrukt. Die laatste factor is niet direct zichtbaar in bovenstaande grafieken.
Wanneer we Euro’s verwijderen uit de vergelijking en de gemiddelde verkoopprijs van een huis uitdrukken in aantal troy ounces goud, wordt het zicht op de échte waardeontwikkeling helder.
Een troy ounce goud is een troy ounce goud, daar verandert niets aan.
Toch is in onderstaande grafiek zichtbaar dat de gemiddelde koopwoning in 2002 nog verkocht werd voor méér dan 500 troy ounces goud. In 2020 is dat gedaald tot slechts 198 troy ounces goud.
De Euro werd in 2002 in gebruik genomen en omdat de hoeveelheid Euro’s in de daaropvolgende jaren toegenomen is, is de koopkracht van iedere individuele Euro gedaald. De prijzen van vrijwel alle goederen, diensten en beleggingen zijn sindsdien toegenomen. Uitgedrukt in Euro’s.
De forse stijging van de prijs van huizen wordt vaak toegekend aan de schaarste op de woningmarkt (vraag & aanbod) en psychologie speelt een grote rol in de overhitte huizenmarkt waarin kopers fors overbieden op de gevraagde prijs. Allemaal waar. Maar dat is maar een deel van ’t verhaal.
Uiteindelijk zie je in de tegenstelling tussen bovenstaande stijging van huizenprijzen uitgedrukt in Euro’s vs. daling uitgedrukt in troy ounces goud, dat de Euro steeds minder waard wordt.
Het kost daardoor steeds meer Euro’s om hetzelfde te kopen, dat is het effect van inflatie.
Wanneer je kijkt naar de prijs van iets (een huis) wordt je zicht vertroebeld door de afnemende waarde van de valuta waarin de prijs wordt uitgedrukt.
Wanneer je kijkt naar de waarde van iets (een huis) uitgedrukt in de hoeveelheid van iets anders (goud) wat geen valuta is, de ratio tussen twee “assets”, dan zie je hoe de waarde zich écht ontwikkelt.
Beleggen met behulp van waarde ratio’s
Als belegger is het heel verhelderend om niet alleen te kijken naar de prijs van je beleggingen (edelmetaal, vastgoed, crypto, etc.) maar ook naar de relatieve waarde t.o.v. andere beleggingen.
Door deze verhouding uit te drukken als ratio, krijg je zicht op de relatieve waarde van het ene (in ons voorbeeld een huis) ten opzichte van het andere (goud).
De goud/zilver ratio
Voor beleggers in edelmetalen is de goud/zilver ratio een goed middel om te bepalen of ze op een bepaald moment goud of zilver kopen. De ratio geeft de relatieve waarde van 1 troy ounce goud aan, uitgedrukt in hoeveelheid troy ounces zilver die het kost. Deze ratio fluctueert door de tijd.
In onderstaande grafiek zie je het aantal troy ounces zilver (op de verticale as) dat de waarde vertegenwoordigde van 1 troy ounce goud. De ratio schommelt tussen grofweg 50 en 90 met enkele extreme uitschieters naar boven en naar beneden.
In april 2020 was de ratio 115. Dat betekent dat 1 troy ounce goud omgewisseld kon worden voor 115 troy ounces zilver. Zilver was op dat moment dus extreem ondergewaardeerd in vergelijking met goud. In april 2011 was het omgekeerd en kreeg je maar 32 troy ounce zilver voor 1 troy ounce goud.
Beleggers kunnen deze ratio gebruiken om het ene edelmetaal te kopen wanneer het relatief ondergewaardeerd is en het om te wisselen voor het andere edelmetaal wanneer de ratio omslaat.
Bijvoorbeeld: wanneer de goud-zilver ratio hoog is, is zilver relatief gezien goedkoop ten opzichte van goud en wanneer de ratio juist laag is zilver juist duur ten opzichte van goud. Wanneer je als belegger rekening houdt met deze ratio kun je meer zilver of goud kopen voor dezelfde hoeveelheid Euro’s.
De ETH/BTC ratio
Een vergelijkbare ratio wordt door cryptocurrency beleggers gebruikt om de waarde van de cryptomunten Bitcoin en Ethereum met elkaar te vergelijken. Bitcoin (BTC) is de cryptomunt met de grootste marktkapitalisatie en Ethereum (ETH) de nummer 2, vergelijkbaar met goud en zilver dus.
In onderstaande grafiek zie je de ontwikkeling van de ETH/BTC ratio over tijd. Cryptocurrencies zijn volatiel wat ook zichtbaar is in de relatieve waarde tussen Bitcoin en Ethereum, die schommelt flink.
Op de top in 2017 was de ratio 0.12. Dat wil zeggen dat de waarde van 1 ETH 12% van de waarde van 1BTC bedroeg. Op de bodem was het minder dan 1%. Bij een juiste timing hadden beleggers dus 12X zoveel BTC kunnen kopen als ze hun Euro’s op die bodem hadden belegd in ETH en omgeruild voor BTC toen de ETH/BTC ratio haar top bereikte.
Ook binnen deze extreme uitersten, kunnen crypto beleggers profiteren van de cyclische bewegingen in de waardeverhouding tussen de twee cryptomunten. Met behulp van de ETH/BTC ratio.
Conclusie
Het is eenvoudig om real-time inzicht te krijgen in de prijs van beleggingen, uitgedrukt in Euro’s.
Het is daarentegen lastig om inzicht te krijgen in de waarde van beleggingen gecorrigeerd voor de ontwaarding van de Euro. Waarde ratio’s tussen beleggingen kunnen dit inzichtelijk maken.
We zijn geconditioneerd om de prijs van alles in Euro’s uit te drukken, maar dat vertroebelt het zicht op de ontwikkeling van échte waarde. Wanneer je waarde ratio’s gebruikt naast prijsgrafieken, heb je als belegger een completer beeld en kun je profiteren van de waardeschommeling tussen “assets”.
